Samostan Dombo

Na brdu Belegir, u Novom Rakovcu, odmah nasuprot osnovne škole nalaze se ostaci utvrđenog samostana Dombo. Samostan je sve do sedamdesetih godina XX veka bio skriven pod zemljom a svetlost dana je ugledao zahvaljujući upornom istraživačkom radu arheologa Šandora Nađa. Ono što čini zanimljivim ovaj lokalitet je njegova sledljivost (kontinuitet) kroz istoriju. Čitave civilizacije su ostavile svoj trag na njemu. Arheolozi su pronašli tragove Keltskog naselja na čijim temeljima je izgrađeno Rimsko.

Na ruševinama Rimskog je izgrađeno srednjevekovno. Svi stilovi gradnje su vidljivi na zidinama Domba. Bazilična gradnja Vizantijskog stila sa oltarom okrenutim ka istoku, Romanični stil sa kriptom koji je zamenio Grčki, Gotski stil sa kamenom plastikom koji je zamenio Romanički da bi se samostan, zbog opasnosti od Turaka, napokon preobrazio u tvrđavu. Tvrđava je, nekim od mirovnih sporazumima sa Turcima, bila uništena u XVIII veku da bi svetlost dana ponovo ugledala u XX veku.

Prvi pomen u šestom veku a njeni ostaci i dalje postoje. Zabeleženi su i prateći objekti u okolini sa ostacima crkve, kuća i rimskih bedema. Zabeleženi su i toponimi koji ukazuju na prisustvo Franaka. Većinu pronađenih artefakata zainteresovani mogu da vide izložene u Muzeju Vojvodine.

Skoro milenijum ipo zabeležene istorije i još ko zna koliko pre toga. Dokaz kontinuirane naseljenosti ovih krajeva. Zidine su sada dostupne posetiocima i ako veoma mali broj novosađana uopšte i zna kakav biser se ugnezdio na severnom obronku Franačke planine.

Tekst: Momčilo Daljev

Foto: Selma Simići, Tea Bogičević